0
(*) Azpititulazio-zerbitzu hau sortzen da probetako software bertsio batekiko automatizatutako eran. Barka itzazue akatsak.
Hiztegi Terminologiko berriak aurkeztea
Transkripzioa
Hemen ikusten ditut eta hor dago nola ez,
Euskararen Aholku
Batzordeko Terminologia
Batzordeko kideen lana, ordu asko sartu
ditu jende askok benetan emaitza
hau iizateko eta espreski aitortu eta
eskertu nahi dut egin den lan
hori. Orain hitza emango diot
Blanca Gomez de Segurari bera
da esan bezala, Araban dagoen Euskal
Buztingintzako Museoko arduraduna, eta
buztigintza, zeramika jarduera
tradizionalak dira gurean, jarduera
horiek transmititzea berezko kultur
balio inportantea du, baina hori
transmititzearekin jarduera horretan sortu
den terminologia transmititzea ere
taldeak beharrezko tresna seguraski
jarduera bera ere transmititzeko.
Badugu, beraz
hiztegi terminologiko bat arlo horretan
ere, zeramika hiztegia eta berari,
Blancari pasako diot hitza.
Nire lagun batek dio kaosean
akatsik ez da.
Hiztegi honek zeramika hitzak ondo
erabiltzen lagunduko digu; bigarra, pitxarra.
Lusuil, gurpil, txungila, zuhila
eta katiluek, eta itxulapikoa baita.
Batetik, honetako hitzak gurariei erabiltzen
ziren gure etxeetan baina ontziak
erabiltzeari utzi genionean terminoak
ahaztu edo nahastu egin ziren.
Bestetik, buztingile eta teilagileek bere
eguneroko lanean serio izaten hitzak, ia
ez dira iritsi gure garaira.
Bizkotxoa, arrail, karepiko
matoiak, tiradera, errazketa. Ofizioak
galtzen doaz eta erreferentziarik gabe
geratzen gara.
Nik ezagutu nuen Arabako Basque Buztingileak:
José Ortiz de Zárate Nicolas Agirrrebeitia eta
Federico Garmendia. Haiekin lan egin nuen
eta baita ofizioa ikasi ere,
baina laneko hitzak gaztelaniaz
erabiltzen ziren, euskerarik ez zekitelako.
Beraz, hiztegi hau gauzatzea erronka bat izan da
guztiontzat. Galtzeko arriskuan zeuden
hitzak berreskuratu eta behar ziren
termino berriak sortu edo adostu
baikenituen. Hasiera 2012 eta 2013
bitartean izan zen. Taldean
aritu ginen linguistak, Belebengo
etxe arkeologikoa, Ane Miren
Mujika arte ederreko
zeramika irakaslea eta Zeramika
eta Buztina museoaren zuzendaria, ni neu.
Taldeak eratu ondoren egin behar izan genuen
lehenengo lana izan zen ados jartzea
nola izena eman gauzei.
Urte askotan zehar bakoitzak bere
beharrak konpontzen zituen ahal zen bezela
eta nahasketa izugarria zegoen.
Beraz, hiztegi honetan diziplina
anitzeko taldea akordioetara iristea
lortu da eta jakintza linguistikoa
lanbidea eta jakintza zientifikoa ados
jarri dugu. Orain badugu eskolan,
unibertsitatean, arkeologian, sukaldaritzan
eta buztingintzan erabiltzeko hiztegi bateratua.
Hurrengo erronka erabiltzea izango
da. Lehenbailehen bere irudia jarri behar
diogu jaso dugun hitz bakoitzari.
Alkondara eta jertsea gauza bera ez den
bezela, katilua eta kikara ez dira
berdinak eta nola jakin?
Uste dut
lana ez dela hemen bukatzen. Orain hitza
marraztea eta iruditzea tokatzen zait.
Eskerrik asko hain beharrezko den hiztegi
honegatik. Eskerrik asko Blanca
zure hitzengatik eta orain beste arlo
batera pasako gara zeharo
diferentea, Herri Administrazioak eta
Jaurlaritzako Justizia Sailaren
ordezkaria dugu beraz, Xabier Balerdi.
Eskarmentu eta ez dakit zenbat
gauza asko dituena, hain zuzen ere. Arlo
honetan urteak daramatzalako lanean.
Hiru hiztegi ditugu arlo honetakoak,
oraingoan erregistro zibilarena,
prozedura zibilarena eta zigor arloa
edo espetxearena.
Gaur aurkezten diren hiztegi
terminologiko hauek,
Patxik aipatu dituenak, urte
luzetako lan baten ondorio dira eta
dataren bat jarri beharko banu, 1996.
urteko apirila hartu genezake
abiapuntutzat. Orduntxe sortu zen
Justizia Saileko Euskara Batzordea dei
genezaiokena eta ezen ingurumari ederretan sortu,
herritarrekiko idatzizko harremanetan
euskararen erabilera
sustatu beharra zegoen. Eta horretarako
ezinbestekotzat jotzen.
epaitegietan, erabiltzen ziren
idazki ereduak euskaratzea
lehenago epaitegietan idazki eredu guztiak
zuek etxea jasotzen zenituzten zitazio guztiak
leheneago gaztelera huts hutsean zeuden.
Orduan, duela 20 urte,
aurten 20 urte bete dira,
sortu zen euskara batzorde hori
zuzendaritzaren aginduz,
eta eginkizun bakarrarekin.
Idazki eredu guzti horiek
euskarara itzultzea.
Eta ez dela bakarra izan da alde batetik
milaka-milaka eredu desberdin erabiltzen
dira kritiketan epai lehen auzialdian
estortsioan lan arloan eta bestalde
euskarak orduan urratu gabe zeukan,
ordurarte epaitegietako idatzizko
komunikazio-bideak ere ez zion inolako
zorte apur bat baldin bazuen ere
Hitzeman honako zehaztu konturatu bat
non izatez izan bazen, hiri
epaitegietako idatzizko ereduak
estandarizatzea eta normalizatzea.
Hortaz herrigintza zegoen apurra bildu
eta hor asko beraz basogintza eta
egiteko zuen lan eskerga era bateratuan
egin beharko ez adostasuna oinarri eta
adostasuna da askotan entzungo ez den
hitz bat eta bere atzetik eta zergatik
ez prestatu zer ez ezik orpoz ere
normalizatuko bada bazen deiek. Orduan,
horretarako bilgune bat eratzea erabaki
zen gogoeta bat. Ez dut hori ikuspegi
desberdinak topaleku zuzenbidearen eta
hizkuntzaren uztarri izango zena eta
orduan, zintzo kasu honetan
Batzorde-kide izango zirenak.
Alde batetik universidades y
universidades e yo es cierto, es decir,
nosotros que reconocer lo sucedido. Por
otro país, el país con un Valor está
abocado encargó tocó ser bestetik
Eraberean entre IVAP como se ha dicho
aquí toca posición de estos hechos el
decreto consiste en estos 12 de calidad.
Eta Batzordeak aztertu eta eztabaidatu
beharko tope proposamenak egiteko Uzei
Terminologia eta antzeko ezer aportatzen
biek ez. Moda motela benetan motela eta
ondo atera hasierako aldia asko eta asko
baitzegoen finkatzeko eta honen iturri
datetan zegokion hori oso motel izaten
hasi da oso motela eta geldoa hala ere,
erroak sendotu ala samurtzea. Bost
ospatzen bidea eta elkarlan horri esker
dagoeneko 6642 eredu judizialak izurri
dira arte eta ez da hori batzorde denok
lorpen bakarra egindako lanak izango
aitorpenik Euskararen Aholku Batzordeko
Terminologia Batzordeak solaskidetzat
hartzen baitu zuzenbideko terminologiaz
Batzordearen iritziak entzun ez.
Baina Batzordeari bide berri bat ireki
zaio Auzia Euskaraz bitan eskutik izan
ere 2013an sortutako ekimen horren
helburua epaitegietako prozesuetako kasu
guztietan euskararen erabilera ziurtatu
ahal izatea da. Hori lortzeko urrats
egokienak zehaztearren guztiz are arlo
guztietako eragileekin hainbat eta
hainbat bilera egin ondoren gehienetan
berebiziko beharrizan bat jarri da
agerian profesionalentzat ezinbestekoa
da hiztegi hauen iturri diren Estatuko
Lege Nagusian isurpen eguneratua eta
adostua izatea esku artean eta ofiziala
jakina. Zergatik ordu arte legeak
itzultzeko bidez zenbait forudun ditu
eman bazituen ere ez dira gutxi
erabilitako sistemak ekarri dituen
eragozpenak unibertsitate bakoitzak bere
multzo banaiz itzultzeko ardura izan
zuen eta langintza horretan jardun
dutenen arteko inolako koordinazio
protokolorik eskari bat ezarri gabe.
Halabeharrez zeinek bere bidea hautatu
dute lege Legean Jasotako terminologia
eta preso ekipatzeko. Horrek baina
erabaki desberdinak ekarri ditu
kontzeptu berberak izendatzeko, hor ala
ez. Legean Auzia Euskaraz Riorekin
batera estrategikotzat jo zen Prozedura
Zibilaren Legea eta horren ezarpenari
ekitea eta hizkuntzaren eta zehazten
diren aldetik bertsio eguneratzea
osatzearren azken finean profesional
batek prozedura zibila jo behar baldin
badugu, demanda bat eska zikintzeko
errekurtsoak eskaerak egiteko nahi duena
da Prozedura Zibilaren euskarazko
bertsioa eguneratu bat eta fidagarri bat
bait erakustera kate bizitzetan izan da
lanaren eskaera maila ez da txikia da
aurrekoaren aldean, itzulpen hor bezala
lege-testuen itzulpenak jatorrizkoa
interpretatzea Arrietak, baina
errealitate hori ezin da jatorrizkotik
aldendu ziurtasun eta segurtasun
juridikoa bermatzeaz gain itzulitako
testuak jatorrizkoaren mezu berbera eman
behar baitu, ñabardura guztiak gordez
eta anbiguotasunik izanez gero horiek
ere galdu gabe eta jakina berririk
erantsi. Beraz behintzat ez zen lan
zaila eta beta espezializatua da. Lege
horrek mota baten zutela.
Beraz, horixe da duela 20 urte sortutako
Etika Batzordeak esku artean duen lana,
gaur egun duen lana ere ikuspegi
desberdinak topaleku eta eztabaidagune
izanik adostasuna oinarri berri bat
neurri lanerako tresna normalizatuko
osatzea euskera guztietan estazioaren
arloan ziurtasunez eta segurtasunez
erabili
ez. Eskerrik asko. Eskerrik asko Xabier
eta azkeneko hiztegira iritsi gara
elektronika eta mikroETEen elektronikak
hiztegia dugu gai hau oso garrantzitsua
da eta erabilera garrantzitsua duena
irakaskuntzan bai, lanbide-heziketa.
Noski, ez LANBIDE bakarrik baita
Unibertsitatean ere eta baita oro har
lan munduan ere.
La Mesa Kepa Altube dada la Adegi.
También celebra co EEN.
Ikasmaterialak euskaraz sortzen lanean
ari den elkartearen kudeatzailea eta
berari emango diot ba egun on guztioi.
Bueno esan beharra dago, lehenengo eta
behin hiztegi honetan ere parte hartu
dutenei Josu beharra ko zigorren txarra
eta laster mendeari aspalditik
aspalditik ibilbide zela terminologia
hau lantzen, eta LANBIDE Heziketako
irakasleak izan da gure material
gintzan, euskerazko material egintzan
oso adituak dira eta ekarpen handia
egiten dute orduan, aitortza bat
irakasle hauei euren landa.
Goraipatzekoa da eta bai eta beharrezkoa
da Patxi esan den moduan beharrezkoa da
hiztegi hau LANBIDE heziketan eta
beharrezkoa da une desio herrian ere
badira 200 irakaslek igoera lanean ari
naizenak euskeraz gaur egun eta bi
milioiak ikasletik gora.
Mismo sin Lanbide sigue tan Eta beste
millonarias y calidad universidades con
ETA y casi hauek Portero útero en
presentada de contenida en prestará
gutxi gorabehera e.
1000 ikasle joaten dira eta kritikak
egitera, enpresetara eta euskeraz B
ereduan da ari diren ikasleak dira eta
haurren bat baliagarriak izaten dira
euskeraz euskaratzeko enpresa ere eta
lantokia ere euskeraz kosta hiztegi hau
lagungarria kareharrizkoa beharrezkoa da
ba LANBIDE heziketan euskaraz ikasteko
ere bai lan egiteko eta bide batez
Belandia Heziketa eta mundu ez geratzeko
eta euskalduntzeko bai. Azkenean euskera
ze bizitzeko terminologia honek eta gero
eta terminologia gehiago dago arlo
honetan berria dielako arlo berria da
eta ingelesetik eta datozen terminologia
berria da ez irakasleak eskatzen digute
aldean eta bizkorren euskeraz e a e
kanpotik datorren terminologia hori lan
guztia jartzen gara eta horrelako
hiztegien bitartez saiatzen gara bi
normalizatzen. Hau. Bueno izerdi etiko
hau da, azken finean, ikasleen erabili
behar dena eta lantokian eta ondoren
sortuko diren materialak ere oinarritzat
hartuko dute ekar Norvegia uzta.
Lanbide se quedan es que de normas
asiduidad va va clave Argazki.
Argazki de edo zuntz oso ongi koa bat
euskera teknikoa da ez da banda zabaleko
eta emakida zirkularreko kableen
botoetatik abiatzeko, aldi berean datu
ahots Estavillo seinale ugari euskeraz
transmititzeko bide izateko balio dute
hain uda eredu bat da nola erabiltzen
dagoenez hizkuntza erabiltzen dauen en
elektronika eta Mikroelektronika ko
irakasleak ezta osagai hauek guztiak
batuz lanbide-heziketa eta lan dut
lantokia ez dugu ba euskal dugu ba bai,
erdiko hegoaldea haren inguruan
ezarritako die elektrikoa bion inguruan,
ba bildutako beste edo alde zentro kide
bat eta kanpo estaldura babesleak
osagaia kontutan hartuta, kable bidezko
telebistaz gain banda zabalaren bidezko
transmisioa euskera ez egin dezakegu
baita azken finean hiztegi hauek
elkarlanean egindako hiztegia da
adostasun bat daukatenek, hiztegia da
guk hiztegi honekin ere egiten duguna da
jakin bai puntu ziren duen eta digitalki
ipini gure hiztegi teknikoaren bai 22
familia baitugu eta hau familia bat da
bai. Orduan ere. Nik uste dut bere
aspalditik aritu zaren eta aritu garen
elkarlanean honetan ba fruituak ematen
ari zela aldi Galega fruituak urtetan
gordetzen daude eta eta aurrerantzean
ere horrela lan egin beharko dugu ba
gure terminologia ba euskaratzeko guztiz
euskerazko Eskerrik asko.
Eskerrik asko Kepa eta bueno ba ia
bukaerara iritsi gara.
Berriro eman dizkion guztiei eskerrak
emateaz edo hori berresteaz gain.
Bakarrik honako izatez amaitu, nahi
nuke, gaur planak eta egiten direnean ez
denok ohituta gaude aspertu samar epai
egia esan ba adierazleak eta
indikadoreak eta ez gaudela manejatzen
adierazlerik gabeko planik ez dago.
Adierazleak ikusi behar da baten aurka
betetzen direla eta Euskaren Agenda
Estrategikoa den betetze-maila oso oso
oso altua edo esatera ere zaila lotsa
ematen dit hain altua izanik, hain altua
izan bere aldetik bat ematera, oso
altua. Eta hiztegi teknologiko hauen
kasuan ere adierazle hori indikadore
bete dugu euskara albo Batzordeko
Terminologia Batzordeak bere indikadore
hau bete duen bezala, teknologia
Batzordeak bere teknologia plana
baitauka eta bere egin du adierazle
hori.
Baina guretzako inportanteena orain
esatera noana.
Hau guzti, hau bitarteko bat besterik ez
da.
Eta helburua ez dira hiztegiak helburua
euskararen erabilera erabilerarako
bitarteko batzuk tresna batzuk. Besterik
ez dira oso inportanteak, baina
erabilera areagotzeko tresnak eta
ikuskizun daukagun indikadoreak hori da
erabileraren indikadore erabileran
aurrera egiten badugu alegia hiztegi
hauek erabiliak izaten baldin badira.
Hiztegi hauek arrakastatsuak izango dira
eta Primerakoa izango erabileran aurrera
egiten ez baldin bada hiztegi hauen
arrakasta duda mugako ardoa alaba izango
da nahiz eta teknikoki oso onak izan eta
gainera hemen batzuk eta besteek
azpimarratu duten baldintzak betetzen
dutenak izan adostasuna. Alegia, sektore
horietan lanean dihardutenen
bat-etortzea ados jartzea edo horiek
finkatzerakoan, baina dema benetako dema
erabileran dago hauek erabili ahal
izatea eta aplikatu txiki bat ere
onartuko didazue ezta ezer gertatzen
hemen gomendatzen diren termino
hauetakoren bat erabiltzen ez baldin
bada baldin eta termino horren ordez
beste bat erabiltzen balioa zerbait
txarrak gertatzen da. Ez hemengoak ez
bestelakorik erabiltzekoa.
Hau guzti hau da erabiltzen laguntzeko
ondo landutako sakon egindako lan
batetik datorren gomendio zerrenda bat,
baina indikadore gaua erabiliko den edo
ez. Eta erabiltzerakoan ni seguru nago
erabili baldin bada hau erabiliko dena
nagusiki kasuren batean edo bestean ez
dela erabiltzen. Ez dut beste termino
bateko eskatzen badu. Beraz, hau ere
jakin behar dugu erabiltzaileok hiztunok
arlo batean eta bestean lanean dihardugu
euskaldunok orain gurea dela txanda
eskura dugun tresna horiek erabiltzekoa
gurea dela txanda euskerari bizitasun
hori ematekoa hori.
Besterik ez gure aldetik inork
galderaren bat egin nahi baldin baduzue,
mahaikide den edonori bere arloko
zerbaiti buruz beste zerbaiti buruz duen
esan eta
ez dirudi ez zehaztasun handiz hitz egin
dugu teknologiaz ari garenez eta gauzak
garbi geratu direnez honetan horretan
utziko dugu eskerrik asko benetan denoi.
Ez.350
Ez.