Melgosa: “desagertutako gudariak eta milizianoak aurkitu eta identifikatzea ahalbidetu du borondate politikoaren, familien adoreen eta zientziaren baturak”

• Eusko Jaurlaritzak Begoñako hilerriko hobi batean Bilbo defendatzeko borrokan aritu ziren bi milizianoren gorpuzkiak eman dizkie bere familiei
• Artxandako ‘La Huella’ eskulturaren inguruan gudariei eta milizianoei urtero egiten zaien omenaldian sartu da ekitaldia

Eusko Jaurlaritzak Bilboko Begoñako hilerriko hobi komun batean aurkitutako bi milizianoren gorpuzkiak eman dizkie gaur senideei. Entrega Artxanda mendian egin da, La Huella eskulturaren inguruan, elkarte, fundazio eta talde memorialistek urtero antolatzen dituzten gudari eta milizianoen omenezko ekitaldiak aprobetxatuz, matxinatutako bandoaren aurka eta Gerra Zibilean demokraziaren alde borrokatu zirenak ohoratzeko.

Bertan izan dira Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburu Nerea Melgosa eta Giza Eskubideen, Memoriaren eta Lankidetzaren sailburuorde Jose Antonio Rodríguez Ranz.

Luis Gauna Urrutia eta Ángel Pérez Puertas 1937ko udaberrian desagertu ziren, Bilbo aurrerapen frankistatik defendatzeko borrokan ari ziren borroketan. Bere gorpuzkiak Bilboko Camposantuko hobi komun batean aurkitu zituzten iaz.

Luis Gauna Artzentalesen jaio zen 1913ko uztailaren 13an, baina desagertu zenean Zallan bizi zen. Gauza jakina da 1937ko ekainaren 13an hil zela Artxanda mendian, eta Batallón 52an Capitán Casero izan zela.
 Gogora-Memoriaren, Bizikidetzaren eta Giza Eskubideen Euskal Institutuaren DNA bankuak bere ilobetako batek 2017an emandako lagin batzuk zituen. Lehen egiaztapen positiboa egin ondoren, Gogora Institutuak emaitza berretsi nahi izan zuen, eta bigarren iloba baten lagin berri bat lortu zuen. Probaren emaitzak lehen identifikazioa berretsi zuen.

Ángel Pérez Puertas, berriz, Valladolidekoa zen, baina Barakaldon bizi zen. 40 urterekin desagertu zen Artxanda mendian, 48. Batallón UGT – 8 Jean Jaures borrokan ari zela.

Horiekin batera, Gogora hirugarren miliziano bat identifikatzea lortu du, Lucas Galbete Gainza, Nafarroakoa. Bere gorpuzkiak modu pribatuan banatuko dira, familiak hala nahi duelako.

Gaurko ekitaldian, Iban Garatek aurkeztuta, bideo bat proiektatu da Begoñako hilerrian egiten ari diren lanei buruz, eta familiei ahotsa eman zaie. Amaitzeko, ohorezko Aurresku bat dantzatu da eta lore-eskaintza egin da gorpuzkien kaxen alboan.

“Gaur oroimen- eta omenaldi-eguna da, eta, aldi berean, etorkizunari begiratzeko eguna. Agur eta ohore Artxandan askatasunaren eta autogobernuaren alde borrokatu ziren gudari eta milizianoei. Eta gaur tributatzen diegun omenaldiaren sinbolo gisa, bi familiari eman dizkiogu gorpuzkiak. Borondate politikoaren, familien adoren eta zientziaren baturari esker aurkitu eta hobitik atera ahal izan da, lehenik, eta, ondoren, identifikatu”, esan du Nerea Melgosak ekitaldiaren amaieran.

Sailburuak balioa eman die gorpuzkiak berreskuratzeari eta familiei emateari, horrek “berreskuratutako duintasuna, belaunaldi haren duintasuna eta herrialde oso batena” adierazten baitu.

“Gerraren biktimen memoria, herrialdearen defentsarako borrokarena. Askatasunaren, demokraziaren eta gizarte-justiziaren aldeko borrokaren memoria. Memoria bizia”, jarraitu du Melgosak. “Memoria hori da, halaber, Memoria Historiko eta Demokratikoaren Euskal Lege berria aldarrikatzen duena, Eusko Legebiltzarrean ahalik eta adostasunik handienarekin onartuko dena. Hori da, zalantzarik gabe, oroimenaren zutabean gure etorkizuna finkatzeko albisterik onena”, esan du.

‘La Huella’, urteko ekitaldia

Aurten ere, elkarteek, fundazio eta talde memorialistek omenaldia antolatu diete Bilboren defentsan parte hartu zuten gudari eta milizianoei. La huella eskulturaren inguruan, eta txalapartarekin, oroitzapenezko manifestu bat irakurri da, non Eusko Jaurlaritzako pertsona eta kide askok parte hartu duten. Bilboko alkatea, Juan Mari Aburto, egon da ere.

Goizetik, Nerea Melgosa sailburuak eta Jose Antonio Rodríguez Ranz sailburuordeak Bilbon egin den beste ekitaldi batean parte hartu dute. Agirre lehendakariaren eskulturaren ondoan, Moyua plazan, lore-eskaintza bat egin da Agur Jaunak jotzen ari zen bitartean, eta Aurresku batekin omenaldia egin zaie Lehendakariari eta Artxandara aurrerapen frankista atzeratzeko igo ziren batailoiei.

Ondoren, talde osoa oinez igo da Artxandaraino. Han, La Huella ekimenean parte hartu dute, eta bi milizianoen gorpuzkiak eman dizkiete familiei.