Foru-Aldundiek, EUDELek eta Eusko Jaurlaritzak aho batez oniritzia eman diote Gizarte Zerbitzuen Bigarren Plan Estrategikoari

• Euskal erakundeak bat etorri dira Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistema indartzeko beharrarekin
• Horrela, Gizarte Zerbitzuen Plan Estrategikoak aberasteko prozesua jarraitzen du, Kontrol Ekonomikoko Bulegora eta, azkenik, Gobernu Kontseilura bidali aurretik

 Vitoria-Gasteiz, 2023/03/30

Gizarte Zerbitzuen Erakunde arteko Organoak Gizarte Zerbitzuen Bigarren Plan Estrategikoa onartzeko urratsa eman du gaur, aldeko nahitaezko txostena eginez. Ondoren testua Gobernu Kontseilutik pasatu behar izango da eta Eusko Legebiltzarrera bidali. Organo horretan biltzen dira Eusko Jaurlaritza, Foru-Aldundiak eta EUDEL (Udalen Elkartea). Hau da, autonomia mailan araugintzako eta plangintzako boterea duen administrazioa, eta neurri handi batean gizarte-zerbitzuen botere betearazlea biltzen duten administrazioak.

Gaur Eusko Jaurlaritzaren Gasteizko egoitzan egindako bileran, Gizarte Zerbitzuen Erakunde arteko Organoa osatzen duten erakundeetako ordezkariek Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politika Sailak bultzatutako dokumentua baliozkotu dute, zenbait ekarpen egin ondoren.

Gizarte Zerbitzuen Bigarren Plan Estrategikoa tramitatzeko beste urrats bat da, egun hauetan Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politika Saila sozializatzen ari baita. Hain zuzen, atzo, asteazkena, dokumentua Euskadiko Elkarrizketa Zibilaren Mahaian ere aurkeztu zen, Lakuan bertan. Sareen Sareko sareetan dauden hirugarren sektoreko erakundeen ordezkariek osatzen dute Mahai hau, hain zuzen ere. Gaur Gizarte Politiketako Sailburuordetzako kideak egon dira: Lide Amilibia, sailburuordea; Marian Olabarrieta, Gizarte Zerbitzuetako zuzendaria; Irune Muguruza, Familia eta Haurren zuzendaria eta Rafael Arostegui, aholkularia eta plan estrategiko honen lanketaren koordinatzailea EDE Fundazioko eta SISS – Eguia Careaga Fundazioko talde batekin batera.

Aldez aurretik, Eusko Jaurlaritzak Plan Estrategikoaren aurkezpena egin dio Gizarte Zerbitzuen Euskal Kontseiluari ekarpenak jasotzeko, “dokumentu bizia” baita, Lide Amilibiak deskribatu duen bezala.

Horrela, Gizarte Zerbitzuen Plan Estrategikoa aberasteko prozesuarekin jarraitzen du Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailak, Gobernu Kontseiluari bidalia izan aurretik.

Foru-aldundiek eta EUDELek azken dokumentuan sartzeko egindako ekarpen batzuek honako hauekin dute zerikusia:

• Komunitatean lehen eta bigarren mailako arreta bultzatzea, planaren ardatzetako bat baita, zerbitzu horien arau-garapenean eta garapen eraginkorrean aurrera eginez, bai eta bazterkeria-sarean lehen mailako (udal) eta bigarren mailako (foru) arreta hobeto artikulatzen ere, kudeaketa-formula berriak aztertuz erakundeen arteko lankidetzatik eta zerbitzu eta zentro horien hedapen deszentralizatutik abiatuta.
• Aurrera egiten jarraitzea Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistemako zerbitzu eta zentro guztien hedapenean, zaintza instituzionala eta familiena proportzioa ordezkatuz, bai eta lurraldeen arteko estalduren konbergentzian ere.
• Bizimodu independentearen eredua eta horrekin lotutako zerbitzuak eta prestazioak sustatzea, desgaitasunen bat duten pertsonentzako laguntza egokiak sortuz bizitza osoan zehar, hala behar denean.

Hori guztia Gizarte Zerbitzuei buruzko abenduaren 5eko 12/2008 Legeak eta haren arau-garapenak ezartzen dituzten aurreikuspenen esparruan, eta, aldi berean, zorroari buruzko egungo dekretuaren ebaluazioa eginez.

Bai Eusko Jaurlaritzak, bai foru-aldundi bakoitzak eta baita EUDELek, ere adostasunez, II. Planaren aldeko botoa eman dute gaur.

Gaurko bileran telematikoki egon dira Sergio Murillo, Maite Peña eta Emilio Sola, Bizkaia, Gipuzkoa eta Arabako foru diputatuak, hurrenez hurren; baita Hernando Lacalle, Ekonomia eta Ogasun Saileko Finantza eta Aurrekontu sailburuordea, eta Miren Josune Irabien, Gobernantza Saileko Toki Administrazioekiko Harremanetarako eta Administrazio Erregistroetako zuzendaria.

EUDELen izenean, Ander Añibarro, Laudioko EAJko alkateak eta Olaia Duarte Donostiako Udaleko EH Bilduko zinegotziak hartu dute parte eztabaidan eta bozketan, eta Asier Iragorri Basauriko EAJko alkateak ez du parte hartu.

Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistema indartzea

Euskal erakundeak bat etorri dira Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistema indartzeko beharrarekin, elementu hori funtsezkoa baita Gizarte Zerbitzuen Bigarren Plan Estrategiko honetan. Izan ere, Euskal erakundeak bat etorri dira Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistema euskal babes-sistemaren tresna da, herritar guztiek ahalik eta autonomia handienarekin gizarteratzea bultzatzeko, eta, horretarako, edozein pertsonak bere bizitzako uneren batean, aldi berean, aurre egin diezaiekeen lau gertakizun edo arrisku prebenitu eta artatzen ditu: mendekotasuna eta, halaber, babesik eza, bazterketa eta ezgaitasuna.

1. Plan Estrategiko honek bultzada berria emango dio Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistemari, kuantitatiboa eta kualitatiboa, eta 2030eko hamarkadarako trantsizio-politika indartuko eta sustatuko du, aurre egingo diogun trantsizio sozial eta demografikoari egoki erantzuteko.

Izan ere, Gizarte Zerbitzuen II. Plan Estrategiko honek balioko du trantsizio-politika bat antolatzeko, 2030eko hamarkadarako, non baby boomaren sorrerak ezgaitasunik gabeko batez besteko bizi-itxaropena dagoen adina hartuko baitu.

Izan ere, komunitatean erakundeen zaintza indartzeko, plan estrategiko hau lau lehentasun hauetan aurrera egiteko tresna gisa aurkezten da:

• Arreta-piramidea alderantzikatzea, komunitatean arreta (lehen eta bigarren mailakoa) indartuz, pertsonek beren bizi-proiektua komunitatean garatu ahal izan dezaten, behar diren laguntzekin.
• Aurrera egiten jarraitzea zainketen eta ongizatearen eredu familiartista batetik, familietan zaintzearen erantzukizuna kokatzen duena, eta, azkenik, emakumeengan, lidergo publikoan oinarritutako zainketaren gizarte-antolaketaren eredurantz (care soziala), erakundeen zaintza indartuz eta familiako zainketaren proportzioa murriztuz.
• Desgaitasunak dituzten pertsonekin batera, bizimodu independentearen eredua sustatzea eta aukera hori errazteko bitarteko eraginkorrak izatea.
• Arreta-sarearen deszentralizazioan aurrera egitea bazterkeriaren arloan, eta komunitatean lehen eta bigarren mailako arretaren jarraipena indartzea, baita esparru horretan ere.

Plana bi ataletan banatuta dago. Lehenengoak bere ezaugarriak, hura egiteko testuingurua eta prozesua deskribatzen ditu, baita gobernu programarekin eta bestelako plangintza prozesuekin duen lotura ere. Era berean, gizarte-zaintzako politika, bere oinarrian, eta nazioarteko erreferentziekiko lotura. Eta egoeraren diagnostikoa eskaintzen du: lehenengo planaren ebaluazioaren laburpena; trantsizioen (demografikoa, soziala eta digitala) eta azken bi krisien (beharrak eta Gizarte Zerbitzuen Euskal Sistema) eraginaren azterketa; eta pertzepzioan gertatzen diren aldaketen deskribapena.

Bigarren atalak honako hauek biltzen ditu: Gizarte Segurantzaren xedea eta printzipioak; planaren ikuspegi eta helburu estrategikoak; horiek lortzeko proiektu eragileak eta jarduketa osagarriak; mapa eta memoria ekonomikoa; eta planaren jarraipen eta ebaluazio sistema.