Agenda Nagusiren laugarren edizioak edadismoa eta adinekoen osasunean eta bizi-kalitatean dituen ondorioak izango ditu ardatz
- Belaunaldi arteko bidegabekeria deuseztatzeko ekintza-planak adinari lotutako estereotipo mugatzaileak desagerrarazteko lan egingo du 2022an
- Aurtengo edizioan, gazteek ere parte hartuko dute, edadismoari lotutako diskriminazioak haiek ere eraginpean hartzen baititu
- OMEren arabera, hiru pertsonatik batek adierazi du edadismoa jasan duela, eta bitik batek edadista dela aitortu du
- Beatriz Artolazabal: “Gogoeta bateratua egin nahi dugu estereotipoak, aurreiritziak eta pertsonenganako diskriminazioa adinaren arabera ezagutu, aztertu eta horiei aurre egiteko”
Vitoria-Gasteiz, 2022/04/07
Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburu Beatriz Artolazabalek Agenda Nagusi 2022 estrategikoaren edizio berria aurkeztu du gaur goizean. Aurten, edadismoaren aurkako borroka izango du ardatz agendak. Pertsonak kategorizatu eta bereizteko adina erabiltzen duen, kaltea, desabantaila edo bidegabekeria sortzen duen eta belaunaldi arteko elkartasuna kaltetzen duen diskriminazio mota bat da edadismoa.
Nire begien distirak ez du adinik, ez ezazu itzali goiburupean, Agenda Nagusi 2022k, parte-hartzean oinarritutako programa baten bidez, adinekoen errealitatearekin, balioekin eta gaitasunekin bat etorriko den adinaren pertzepzio bat sustatzea du helburu, adinagatiko diskriminazioa eragiten duten estereotipoak eta aurreiritziak ezagutu eta haiei aurrea hartu eta aurre egin ahal izateko. Artolazabalen hitzetan, “adinaren arabera estereotipoak, aurreiritziak eta pertsonenganako diskriminazioa ezagutu, aztertu eta horiei aurre egiteko hausnarketa bateratua” egiteaz gain.
Sailburuak gaineratu duenez, Euskadiko 55 urteko eta gehiagoko pertsonen bizi-baldintzak 2020 azterlanaren arabera, adinekoen gaineko estereotipo negatiboak oso zabalduta daude Euskadin, eta horrek, era berean, adinekoek beren zahartze-prozesuarekiko jarrera negatiboak izatea eragiten du.
Edadismoak bereziki adinekoak eraginpean hartzen baditu ere, gazteak ere ez daude haren eraginetik kanpo. Europan, OMEk bere Edadismoari buruzko mundu-txostenean (2021) emandako datuen arabera, gazteek beste talde sozial batzuek baino diskriminazio handiagoa hauteman dute adinagatik. Hori dela eta, aurten Euskadiko hainbat gazte-erakundek hartuko dute parte Agenda Nagusik gaitutako kontraste eta gogoeta partekatuko foroetan, partaidetza-prozesua bera edadismoaren aurkako belaunaldien arteko aukera bilakatzeko, adin desberdinak garai eta une berean nola bizi diren eta elkarrekin nola bizi diren elkarrekin hausnartzeko aukera izan dezaten adinekoek eta gazteek.
Urteko lehen hiruhilekoan gaiak proposatu eta aukeratzeko, gidoiak lantzeko eta gogoeta-foro espezifikoak eratzeko faseak amaitu ondoren, eztabaidatu eta kontrastatzeko, txostenak egiteko eta ebaluatzeko faseetan sartu da orain parte hartzeko prozesua. Fase horiei esker, edadismoaren dimentsioari, ondorioei eta baldintzatzaileei buruzko ondorioak jendaurrean jarri ahal izango dira urtearen amaieran, baita adinagatiko diskriminazioa ezagutzeko eta hari aurrea hartzeko eta aurre egiteko estrategiarik eraginkorrenen diseinua eta plangintza ere.
Parte hartzeko foroetan, hainbat esparrutako (psikologia, hedabideak, enpresa-mundua eta abar) hogei profesional inguruz osatutako Adituen Aholkularitza Batzorde bat egongo da. Batzorde tekniko horrek gaurko aurkezpenaz baliatu da bere lehen topaketa egiteko, adinari buruzko kontakizun berri bat diseinatzen laguntzeko, estereotipo mugatzaileen atala, Beatriz Artolazabalek laburbildu duenez, “belaunaldien arteko kohesioa eta lankidetza indartuko ditu, Euskadin ikasteko eta aurrera egiteko tresna gisa”.
2019ko edizioa familia-esparruko zaintzaileei eskaini zitzaien. 2020an, nahi gabeko bakardadearen arazoa landu zen, eta 2021ean, berriz, EAEko egoitza-zentroetan adinekoei eman beharreko arretaren ereduari buruzko gogoeta egin zen. Azkenik, Agenda Nagusiren laugarren edizio honetan, Euskadin edadismoari aurre egiteko erronkari helduko zaio.
OMEren txostena
OMEk duela urtebete argitaratutako Edadismoari buruzko mundu-txostenaren arabera, Europan (hots, datuak dituen munduko lurralde bakarrean) hiru pertsonatik batek adierazi du edadismoa jasan duela, eta bitik batek adinekoekin edadista dela aitortu du.
Edadismoak zahartzaroaren aniztasuna ulertzeko aukera mugatzen duten topiko errekurrenteak iraunarazten ditu. Topiko horiek gutxiespen-jarreretan gauzatu ohi dira, familia-harremanetan, harreman pertsonaletan zein ingurune profesionaletan. Edadismoak beste pertzepzio-isuri eta diskriminazio mota batzuekin elkarreragiten du, hala nola kapazitismoarekin, arrazakeriarekin eta sexismoarekin. Ildo horretan, Agenda Nagusi 2022k arreta berezia eskainiko dio genero-ikuspegiari edizio berezi honetan, etorkizunean erabaki hobeak hartzeko informazio garrantzitsua lortze aldera.
Izan ere, diskriminazio mota horren ondorio negatiboak, pertsonen osasunean, bizi-kalitatean eta ongizatean ez ezik, gizarte osoan ere nabari dira, kostu ekonomiko handia sortzen baita. Gainera, zailtasun gehigarriei egin behar zaie aurre zahartze aktibo eta osasungarri baterako neurri eta politika eraginkorrak garatzeko garaian.
Adinekoen kasuan, edadismoak honako ondorio kaltegarri hauek dakartza, besteak beste: bizi-itxaropen txikiagoa, kalteberatasun fisiko eta mental handiagoa, narriadura kognitiboa, norberaren sexualitatea adierazteko zailtasunak, ziurgabetasun ekonomikoa eta ikusezin bihurtzeko eta gizarte-bazterketa jasateko arriskua.
Agenda Nagusi 2022ko parte-hartze foroetan parte hartzeko interesa duten pertsonek honako hauek baliatu ahal izango dituzte:
Azpititulatutakoa (Closed Captions)
