Prentsa deialdia: Osakidetzaren 2019ko lehenengo seihilekoaren balantzea

Eskari kirurgikoa,  faktore demografikoak eta teknologikoak motibo izanik, igotzen ari bada ere, egonkortu egin dira itxarote-zerrendak, ebakuntza gehiago programatu baitira

Baliabideak gero eta ardura gehiagoz erabiltzen ari dira, eta hori agerikoa da Larrialdietan arreta emandako kasu oso arinen beherakadan eta HAGen jardueraren gorakadan

Osakidetzako zuzendari nagusiak positiboki balioesten du euskal herritarren % 93k uste izatea osasun publikoak ongi edo oso ongi funtzionatzen duela (2014an baino bost puntu gehiago)

Juan Luis Diego Osakidetzako zuzendari nagusiak, gaur, 2019ko lehen seihilekoko balantzea aurkeztu du, Andoni Arcelay Osasun-laguntzako zuzendariarekin batera.  Ondorio nagusien artean nabarmendu du nahiz eta eskaria etengabe handitzen doan, biztanleriaren zahartzeak eta, anestesia- eta kirurgia-tekniken aurrerapena dela eta, paziente gehiagori ebakuntza egiteko gaitasunak motibatuta, lortu dela itxarote-zerrenda egonkortzea, programatutako jarduera kirurgikoaren gorakadaren ondorioz, zeinak % 2,6ko hazkuntza izan baitu.

Urteko lehen sei hiletan izandako emaitzak, Osakidetzako zuzendariaren iritziz, positiboak dira, eta erakusten dute norabide horretan lanean jarraitu behar dela, kalitatekoa den eta herritarrengandik hurbil dagoen euskal osasun-zerbitzurako. Gogorarazi duenez, euskal herritarren % 93k uste du osasun publikoak ondo edo oso ondo funtzionatzen duela (2014an baino bost puntu gehiago), azken Euskal Soziometroaren datuen arabera. % 67k uste du, gainera, Euskadin eskaintzen diren zerbitzuak Estatuko gainerako lekuetan eskaintzen direnak baino hobeak direla.

OSAKIDETZAREN JARDUERAREN ONDORIOAK

2019ko lehen seihilekoaren jarduera laburtzen duten adierazleen artean, honako hauek nabarmendu behar dira:

OSASUN-LAGUNTZARI BURUZKO ADIERAZLEAK

Osakidetzak, egunero, 96.000 paziente baino gehiagori ematen die arreta; 67.000ri lehen mailako arretan eta 29.000 baino gehiagori ospitale-arretan. Lehen mailako arretan izaten den kontsulta-kopurua egonkortu egin da.  

2019ko lehen seihilekoan gauzatutako jarduera kirurgiko programatuak % 2,68 egin du gora, aurreko seihilekoaren aldean. Era berean, % 3,41eko gorakada egiaztatu da 65 urtetik gorako nagusiei eginiko ebakuntzetan. Paraleloan, ospitalizazio tradizionalarekiko alternatiben goranzko joera antzeman da, alegia: etxeko ospitalizazioa, eguneko ospitale medikoa eta kirurgia handi anbulatorioa.

Era berean, PEK izenekoek (Prozedura Ez Kirurgikoak) eta Konplexutasun Handikoak direnek (esaterako, hemodinamika, erradiologia interbentzionista etab.) nolabaiteko egonkortasunari eusten diote bolumenean, eta teknika oso erabakigarriak dira.

Eskari handiagoaren ondorioz, gora egiten du ere proba diagnostiko osagarrien kopuruak, bereziki erresonantzia magnetikoenak, OTA eta endoskopiak.

Ospitaleetako egonaldiak murrizten doaz, pixkanaka, zainketen eraginkortasunean eraginik izan gabe: 5,39koa da. Ospitale-alta jaso eta hurrengo 30 egunean berriro ospitaleratzeko kasuak mantendu egiten dira, % 6,4 inguru; baxuak dira eta egonaldiak luzeagoak ziren garaietakoen antzekoak.

Baliabideak arduraz erabiltzeko kontzientziazio handiagoa dago. Hala erakusten dute ospitale-larrialdietan artatutako pertsonen datuek. 2019ko lehen seihilekoan 489.659 larrialdiri eman zitzaien arreta, 2018ko aldi berean baino % 1,9 gehiagori, baina beherakada nabarmena egon da “oso arin”tzat kalifikatutako larrialdietan, % 13 baino gehiago jaitsi baitira. Ordea, berriz ere egin zuten gora Etengabeko Arreta Guneetan (EAG) artatutako kasuek, guztira 499.095, 2018ko lehen sei hileetan baino % 2 gehiago. Gaur egun, gainera, EAGetan ospitale-larrialdietan baino pertsona gehiagori ematen zaie arreta.

Larrialdi-kopurua egonkor mantentzen da; lehen sei hilabete hauetan, 206.820 dei jaso dira, guztira. Anbulantzien mobilizazioa dela eta, bolumena egonkor mantentzen da, eta nabarmena da gorakada esanguratsua Osakidetzako helikopteroa mobilizatu den aldietan: 230 aldiz; aurreko aldian, 187 aldiz.

Osasun mentalean arreta jaso duen paziente-kopurua areagotu egin da % 3,2 urteko lehen sei hil hauetan. Gaixotasun horietan (depresioa, antsietatea…) biztanleriaren zahartzeak eta horiekin lotura duten gaixotasun mentalek ere eragiten dute.   

Emateen eremua dela eta, nabarmendu behar da odol-emateen bilakaera zaindu behar dela. Nahiz eta Euskadi Estatuan odol-emateen indize handienak dituen erkidegoetako bat izan, azken seihileko honetan beherakada txikia nabarmendu da. Hori guztia dela eta, Osakidetzak eta Osasun Sailak odola emateak duen garrantzia azpimarratzen dute, are gehiago udan, beharrak areagotu eta euskal ospitaleen erreserbei eustea zailagoa denean.

Organo-emateen tasa, 2019ko lehen seihilekoan, bestalde, 61ekoa izan da, milioi bat biztanleko, Osasunaren Mundu Erakundeak tasa egokitzat jotako 40koa baino handiagoa eta Estatuko batez bestekoa eta Europar Batasuneko herrialdeetakoa baino askoz ere handiagoa, argitaratutako azken datuen arabera.

Baheketa-programek, bestalde, partaidetza-tasak goranzko joerarekin mantentzen dituzte.

BERRIKUNTZARI BURUZKO ADIERAZLEAK

Nabarmentzekoa da herritarrek oso ongi onartzen dituztela Osakidetza azken urteotan ezartzen ari den onlineko zerbitzu berriak. Zerbitzu horiek erosotasun handiagoa dakarte, izan ere, denbora aurrezten da, ez da joan-etorririk egin behar, beharrizanik ez badago, eta zerbitzu horietara berehala jo daiteke.

Horrela, web bidezko hitzorduek % 7,75eko gorakada izan dute. Osasun-karpetarako erabiltzaileak, bestalde, herritarrek hoberen balioesten duten prestazioetako bat da, eta % 40 egin dute gora. Gora egin du, halaber, paziente kronikoen telemonitorizazioak, % 14,23.

Arretaren eta kudeaketaren arloko berrikuntzaren eremuan aholku sanitarioa nabarmendu behar da. Lehen sei hilabeteetan, 98.227 dei jaso dira, aurreko aldian baino % 7,58 gehiago, eta, horietatik, % 80 zuzenean konpondu ditu zerbitzu horretan arreta ematen duten erizainen taldeak.

Azpimarratzekoa da Osasun Kontseiluak egiten dituen segimendu-programa guztietatik, paziente aringarrien eta kirurgia handi anbulatorioaren segimenduaren ingurukoak nabarmentzen direla, gorakada handia izan baitute, bai eta bizitza osasungarriko ohiturak sustatzeko beste batzuk ere, esaterako tabakoa uztekoak.

ITXAROTE-ZERRENDA

Osakidetzako Itxarote Zerrenda Kirurgikoan, egonkortasuna ikusten da batez besteko atzerapenean, zeina 48,65 egunekoa baita; gainera, igoera ikusi da paziente-kopuruan, funtsean biztanleriaren zahartzeagatik eta berrikuntza teknologikoagatik, eta hura konpentsatzen ari da, programatutako ebakuntza kirurgiko gehiago egiten ari baitira.

Itxarote-zerrenden egonkortasuna orokorra da, Debabarrena, Debagoiena eta Uribe ESIetan izan ezik.

Espezialitateen arabera, kirurgia orokorrean eta traumatologian pazienteen igoera txikia ikusten da. Pixka bat gora egin du batez besteko atzerapenak Oftalmologian eta Ginekologian, eta behera egin du Urologian.

Informazioa hiru lurralde historikoetan banatzen badugu, honako hau da emaitza:

• Araba: egun erdi behera egin du batez besteko atzerapenak.
• Gipuzkoa: Donostialdea ESIan batez besteko atzerapenak behera egin duela nabarmentzen da, eta gainerakoetan pixka bat gora egin duela.
• Bizkaia: batez besteko atzerapena egonkortuta dago, eta joera beheranzkoa da Gurutzetan eta Basurtun. Uribe ESIan atzerapena hazi egin da, paziente-kopurua nabarmen areagotu delako; lau aldiz biderkatu da lehen sei hilabeteetan, zerbitzuak pixkanaka ireki direlako.

Kanpo Kontsulten Itxarote Zerrendan gorakada moderatua ikusi da paziente-kopuruan eta batez besteko atzerapenean, bi egun gehiagokoa. 

 Proba Diagnostikoen Itxarote Zerrendan egonkortasuna antzematen da batez besteko itxarotean.  

OSAKIDETZARENGAN KONFIDANZA

Ondorio gisa, Osakidetzako zuzendari nagusiak honako hau azpimarratu du: nahiz eta hobetzeko marjina dagoen oraindik, "emaitza horiek bermatzen dute euskal osasun-sisteman egiten ari den kudeaketa osasun-arretaren erreferentea dela, eta euskal gizartearen konfiantza eragiten duela". Hala erakusten dute azken Euskal Soziometroak jasotako datuek; haren arabera, herritarren % 92k uste du osasun publikoak ondo edo oso ondo funtzionatzen duela (2014an baino 5 puntu gehiago). Ondoen balioesten dituzten alderdien artean, Osakidetzan lan egiten dutenen profesionaltasuna, tratuaren gizatasuna eta instalazioak daude. Gainera, ondoen balioesten dituzten zerbitzuen artean, lehen mailako arretakoak daude.

Halaber, "euskal gizarteak Osakidetzarengan duen konfiantza nabarmena da hamar pertsonatik zortzik ziurtatzen dutelako, ebakuntzaren bat eginez gero, ospitale publikoan egitea nahiago luketela". Hala gogorarazi du Juan Luis Diegok eta, gainera, positiboki balioetsi du osasun-baliabideez egiten den gero eta erabilera arduratsuagoa.

Vitoria-Gasteiz, 2019ko uztailaren 19a