Euskadik garapen-eredua aldatuko du datozen 20 urteotarako, “lurralde bizia izateko, hiri-izaerakoaren eta naturalaren arteko banaketa gainditzeko”

• Euskal Hiria Kongresuak, gaur eta bihar, Gasteizen, Lurralde Antolamenduaren Gidalerroei (LAG) buruz hausnartuko du, horiek hasieran onetsi aurretik; laster izango da hasierako onespena.

• Iñaki Arriola sailburuak azaldu du plangintza berriak lau erronka handiri erantzun behar diela:“aldaketa demografikoak, familia-eredu berriak eta etxebizitzarako dituzten beharrak, klima-aldaketaren aurreko erronkak eta jarduera ekonomikoko ereduen aldaketak”.

Euskadik, egunotan, datozen 20 urteotan zer izan nahi duen eta nola hazi eta garatuko den hausnartuko du. Dagoeneko badago laster hasieran onetsiko den dokumentua, Lurralde Antolamenduaren Gidalerroak (LAG); horiek dira Euskadin plangintza orok oinarri duen tresna nagusia. Euskal Hiria Kongresuaren bidez, bertan sakonduko da, eta egin nahi den bidearen berri emango da. Hasierako onespenaren ondoren, parte hartzeko beste prozesu bati ekingo zaio, behin betiko onetsi aurretik.

Iñaki Arriola Ingurumen, Lurralde Plangintza eta Etxebizitzako sailburuak eredu berriaren printzipioak ezarri ditu, kongresuaren inaugurazioan, gaur goizean. Vitoria-Gasteizko Europa Jauregiko jardunaldietan 300 pertsona inguruk eman dute izena eta, horien guztien aurrean, nabarmendu du Eusko Jaurlaritzak “pertsonen zerbitzura dagoen lurraldea” nahi duela, “lurralde bizia, etengabe bilakatzen eta garatzen ari dena, herritarren eta lurraldearen arteko bizikidetza naturala duena”.

Horrek funtsezko aldaketa dakar, duela 20 urte onetsitako gidalerroen aldean; izan ere, orain “hiri-izaerakoaren, landa-izaerakoaren eta naturala denaren arteko bereizketa tradizionala gainditzeko” apustua egiten da, bai eta “baliabideen, zuzentasunaren eta gizarte-kohesioaren autosufizientzia” bilatzeko ere.

Oinarri horietan ezartzen dira Euskadiren etorkizuneko planak, 20 urteren ondoren, erronka berriak dituztenak. Alde batetik, aldaketa demografikoak: herritarrak zahartzea aurreikusten da; horrela, 2026rako, mendekotasun-tasa hazi egingo da, % 67,70era arte. Gainera, familia-eredu berriek etxebizitza-behar asko dakartzate.

Azken urteotan, erronkak sortu dira klima-aldaketaren aurrean, arazo globala izanik ere, toki-mailatik heldu beharrekoa. Era berean, egitura-aldaketak daude jarduera ekonomikoaren ereduetan. Helburua da ekonomia suspertzen eta enplegua sortzen eta, besteak beste, ekonomia zirkularrari bide ematen dion lurralde-estrategia bilatzea.

Arriola sailburuak plangintza berria gidatzen duten bi printzipioak nabarmendu ditu. Batetik, lurralde jasangarria, gizarte-kohesioa eta aldagai ugari jasotzen dituena, besteak beste, garraioa, energia, osasuna, etxebizitza… “Ezin dugu jarraitu lurzorua okupatzen, urria ez balitz bezala”, esan du. “Barrurantz begiratu behar dugu, eta berrikuntzan eta berrerabileran zentratu”.

Oinarrizko beste printzipioa lurralde inklusiboa edo sozialki orekatua da; horrela, etorkizuna planifikatzean, fokua honako gai hauetan jarri behar da, besteak beste: “osasuna, herritarren zahartzea, genero-ikuspegia edo hiri-berroneratzea”.

Bihar, bi hamarkadatarako etorkizuneko eredua

Euskal Hiria Kongresuak bihar, asteartea, honako indargune honekin jarraituko du: Euskadirako datozen bi hamarkadotarako hiri-, gizarte- eta ekonomia-garapen berriko nobedade nagusien berri emango da. Lurralde Antolamenduaren Gidalerroak (LAG) laster hasieran onestea aurreikusten da. Gidalerroak Eusko Jaurlaritzako Ingurumen, Lurralde Plangintza eta Etxebizitza Saileko arduradunek aurkeztuko dituzte.

Gainera, jardunaldian María Rosario del Caz-ek (Valladolideko Unibertsitatea) ‘Natura eraikuntza-material gisa’ hitzaldia emango du, Albert Cuchík (Bartzelonako Vallésko Unibertsitatea) ‘Ura eta lurraldea’ hitzaldia, Laura Martínek (Renovables Fundazioko zuzendaria) ‘Energia berriztagarriak’ hitzaldia eta Antonio Aguilarrek (Sustapen Ministerioa) ‘Hiri-agenda’ hitzaldia eta, bere idazle-taldeko arduradunek Jarduera Ekonomikoen Planaz ere hitz egingo dute.